Je staat in de hotellobby, ongeduldig wachtend om in te checken na een lange reis zodat je een frisse douche kunt nemen. Voor je staat de man van een echtpaar druk gebarend in een gesprek met de hotelklerk, wat lijkt te gaan over de openingstijden van het buitenzwembad. Ondertussen wordt de man steeds meer geagiteerd, ondanks de inspanningen van de klerk om het gesprek soepel te laten verlopen. Het gedrag van de boze man roept vragen op over zijn achterliggende motivatie. Is er een negatieve ervaring met baliemedewerkers in het verleden? Of toont dit een deel van zijn persoonlijkheid?

Bij het begeleiden van cliënten voor re-integratie, komen we regelmatig mensen tegen die vastlopen in werk- of privésituaties. Dit kan leiden tot langdurig verzuim. Het is vaak bij langdurig verzuim, dat wij bij Ergatis cliënten op het spreekuur zien. Hoewel duidelijk is dat re-integratie stokt, is het vaak onduidelijk waarom. Een nauwkeurige diagnose en inzicht in iemand zijn gedragspatronen is cruciaal in deze fase, verder dan enkel het vaststellen van een depressie, angststoornis of overspanningsbeeld. Persoonlijkheidsproblematiek kan duurzame re-integratie negatief beïnvloeden.

Recent onderzoek bij Ergatis toont aan dat bij meer dan 20 procent van cliënten met langdurig verzuim en psychische klachten, aanwijzingen bestaan voor persoonlijkheidsproblematiek. Onze psychologen en psychiaters hanteren een holistische en psychodynamische aanpak, waarbij de vraag centraal staat: wat heeft geleid tot deze klachten op dit punt in iemands leven? De eerste stap is het stellen van de juiste diagnose. Vervolgens is het van belang inzicht te krijgen in iemand zijn draagkracht, wijze van sociale interactie, wat belastende situaties zijn en het psychisch functioneren. Dit doen wij aan de hand van het psychisch belastbaarheidsonderzoek (PBO). Een PBO biedt duidelijkheid over de psychische belastbaarheid bij iemand met psychische klachten. Het doel van het onderzoek is het vaststellen van de aard en de ernst van de problematiek, en het formuleren van aandachtspunten in relatie tot passende arbeid. Dit ter bevordering van verder herstel en om te voorkomen dat de klachten terugkeren.

Het is bij het beoordelen van persoonlijkheidsstoornissen van belang om te bedenken dat de lichtere variant ook voordelen heeft. Denk bijvoorbeeld aan de obsessief-compulsieve persoon die dankzij deze trekken uiterst nauwkeurig werk kan leveren. Of de extraverte verkoopmedewerkster die door haar charme haar verkoopsucces vergroot door gemakkelijk connecties te maken met mensen. Als wij de persoonlijkheidsdynamiek van iemand begrijpen kunnen we diegene bewust maken van de kracht ervan én de mogelijke valkuilen. De uitkomsten van een PBO geeft iemand concrete handvatten hoe om te gaan met deze persoonlijkheidsdynamiek. Door inzichtelijk te maken hoe iemand zijn of haar unieke eigenschappen kan benutten helpen we om in de toekomst verzuim te voorkomen.

En als de bovengenoemde hotelklerk ook de workshop “Persoonlijkheid: wanneer wordt het een stoornis” had bijgewoond, ben ik er zeker van dat het gesprek met de veeleisende hotelgast beter was gelopen en ik sneller onder de douche had gestaan.

Sytze van Odijk, arts verzekeringsgeneeskunde bij Ergatis.